TƯ VẤN PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG DÂN SỰ VÔ HIỆU DO CÓ ĐỐI TƯỢNG KHÔNG THỂ THỰC HIỆN

Hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận của các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Nhưng không phải mọi hợp đồng dân sự được thỏa thuận lên đều phát sinh hiệu lực pháp luật. Pháp luật dân sự có quy định những trường hợp một hợp đồng dân sự sẽ bị vô hiệu. Có thể hiểu, hợp đồng dân sự vô hiệu là hợp đồng sẽ không làm phát sinh hậu quả pháp lý mà các bên mong muốn đạt được khi tham gia giao kết hợp đồng dân sự. Mặc dù hợp đồng chưa được thực hiện, đang thực hiện hay đã được thực hiện. 

Hợp đồng dân sự vô hiệu do có đối tượng không thể thực hiện được là một trong những trường hợp hợp đồng vô hiệu mà pháp luật dân sự đã quy định tại Điều 408 bộ luật dân sự 2015, cụ thể:

Điều 408. Hợp đồng vô hiệu do có đối tượng không thể thực hiện được
1. Trường hợp ngay từ khi giao kết, hợp đồng có đối tượng không thể thực hiện được thì hợp đồng này bị vô hiệu.
2. Trường hợp khi giao kết hợp đồng mà một bên biết hoặc phải biết về việc hợp đồng có đối tượng không thể thực hiện được nhưng không thông báo cho bên kia biết nên bên kia đã giao kết hợp đồng thì phải bồi thường thiệt hại cho bên kia, trừ trường hợp bên kia biết hoặc phải biết về việc hợp đồng có đối tượng không thể thực hiện được.
3. Quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này cũng được áp dụng đối với trường hợp hợp đồng có một hoặc nhiều phần đối tượng không thể thực hiện được nhưng phần còn lại của hợp đồng vẫn có hiệu lực.

Hợp đồng dân sự sẽ bị vô hiệu trong trường hợp: Ngay từ thời điểm ký kết hợp đồng, vì lý do khách quan hợp đồng có đối tượng không thể thực hiện được. Có thể do điều kiện bất khả kháng đối tượng không còn, hoặc vì điều kiện khách quan mà đối tượng hợp đồng là tài sản hình thành trong tương lai không thể hình thành, những trường hợp khác dẫn đến việc đối tượng không thể thực hiện được trên cơ sở vì lý do khách quan.

Lưu ý: việc xét đối tượng của hợp đồng không thể thực hiện được phải trên cơ sở nguyên nhân khách quan. Hợp đồng dân sự được giao kết nhằm hướng đến một đối tượng nhất định, khi đối tượng này không còn, nghĩa là mục đích thực hiện hợp đồng không còn. Và đương nhiên, hợp đồng dân sự này sẽ bị vô hiệu.

Hậu quả pháp lý khi hợp đồng vô hiệu

Hậu quả pháp lý  là những hệ quả phát sinh theo quy định của pháp luật trong trường hợp hợp đồng vô hiệu, mà theo đó xác định:

• Tình trạng pháp lý của các bên trong trường hợp này
• Các chế tài pháp lý có thể được áp dụng
• Phương thức xử lý giữa các nên và từ phía nhà nước

Một hợp đồng vô hiệu sẽ không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bên kể từ thời điểm xác lập. Trong trường hợp này, các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, có thể hoàn trả bằng hiện vật hoặc bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dich, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường. Hợp đồng cũng có thể chỉ vô hiệu một phần nếu những phần khác của hợp đồng đồng không bị vô hiệu.

• Hợp đồng vô hiệu không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa các bên kể từ thời điểm hợp đồng được giao kết. Một trong những đặc điểm cơ bản của hợp đồng là làm phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa các bên, tuy nhiên, vì vậy, khi hợp đồng này vô hiệu thì các bên cũng không phát sinh quyền và nghĩa vụ với nhau
• Các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Vì các bên không có quyền và nghĩa vụ với nhau ngay từ thời điểm hợp đồng được giao kết, do đó về nguyên tắc, các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Nếu không thể hoàn trả bằng hiện vật thì định giá thành tiền để hoàn trả.
• Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải trả lại hoa lợi, lợi tức đó. Hợp có đối tượng là động sản pháp luật không quy định phải đăng ký quyền sở hữu, mà bên thuê, bên mượn, bên mua tài sản này từ bên cho thuê, cho mượn, bên bán,… sau đó hợp đồng bị tuyên vô hiệu thì bên mua, bên mượn động sản này không có nghĩa vụ trả lại hoa lợi, lợi tức.
• Bên có lỗi gây ra thiệt hại thì phải bồi thường. Bên có lỗi trong hợp đồng dân sự bị tuyên vô hiệu mà gây thiệt hại cho bên kia thì phải bồi thường thiệt hại do lỗi của mình gây ra.  Trường hợp khi giao kết hợp đồng, một bên biết hoặc phải biết về việc hợp đồng có đối tượng không thể thực hiện được, nhưng không thông báo cho bên kia biết, mà bên kia vẫn giao kết hợp đồng bình thường thì phải bồi thường thiệt hại cho bên kia. Trừ trường hợp bên kia biết hoặc phải biết về việc hợp đồng có đối tượng không thực hiện được mà vẫn thực hiện giao kết hợp đồng, thì bên còn lại không phải bồi thường thiệt hại. Vấn đề này xét trên cả trường hợp hợp đồng dân sự bị vô hiệu toàn phần và hợp đồng dân sự bị vô hiệu một phần mà phần còn lại của hợp đồng vẫn có giá trị pháp lý.

Quý Khách hàng nếu cần tư vấn, giải đáp chi tiết hơn cũng như cách thức tiếp cận dịch vụ này, vui lòng liên hệ trực tiếp với Phó giám đốc phụ trách kinh doanh: Luật sư:  Nguyễn Đức Trọng qua  hotline: 0912.35.65.75, gọi điện đến Tổng đài tư vấn pháp luật miễn phí: 1900.6575  hoặc gửi yêu cầu dịch vụ qua email: info@hongbanglawfirm.com

Chúc Quý Khách hàng cùng gia đình mạnh khỏe, an lạc và thành công!

Trân trọng